Pčelarstvo u Srbiji – unosan biznis uz značajne subvencije
Ako imamo u vidu da svaki treći zalogaj u čovekovoj ishrani zavisi od pčela I njihove oprašivačke delatnosti, onda je jasno da pčelarstvo treba shvatiti kao granu privrede I posvetiti joj dovoljno pažnje I sredstava za njen rast – povećanje broja pčelinjih društava.
Prirodna bogatstva Srbije pružaju veliki potencijal za povećanje broja košnica I proizvodnju većih količina meda. Ipak, zbog nedostatka sredstava I uslova, pčelarstvo je još uvek većini pčelara samo hobi. Vlada Srbije uvidela je postojanje potencijala I kroz subvencije pčelarima pruža podršku razvoja pčelarstva sa planom da postane jedna od najprofitabilnijih grana poljoprivrede.
Prema podacima iz 2019. Godine, pčelarstvom se u Srbiji bavi 5,3% poljoprivrednih gazdinstava (29,9 hiljada), a ukupan broj košnica je 914 hiljada. Ovo predstavlja pad od 3,5% u broju gazdinstava i rast od 37,5% u broju košnica u odnosu na 2012. godinu.
Prema podacima godišnjeg istraživanja o stočarstvu Republičkog zavoda za statistiku (RZS), broj košnica pčela ima rastući trend od 2008. do 2018. godine. Linearna procena pokazuje da broj košnica u proseku raste za oko 43,7 hiljada godišnje. Ukoliko se ovakva dinamika nastavi, očekuje se da će u godini sledećeg Popisa poljoprivrede (2022) biti registrovano oko milion košnica pčela, ocenjuju stručnjaci RZS. Oko tri četvrtine košnica nalazi se u regionu Srbija – jug, dok je jedna trećina u regionu Srbija – sever. Region sa najvećim brojem košnica je Region Šumadije i Zapadne Srbije, sa 41,2% ukupnog broja košnica. U odnosu na podatke iz popisa, rast je zabeležen u svim regionima, a najveći je u Regionu Vojvodine i Regionu Šumadije, 68,4% i 37,3% redom.
Potrebno je ulagati u savremenu opremu, vršiti stalno edukovanje, a posebno treba voditi računa o tržišnoj ekonomiji kada je reč o plasmanu (treba sačekati povoljan trenutak za prodaju, a ne, kao što većina naših pčelara insistira, da odmah proda sve količine meda).
Sekretarijat za poljoprivredu, vodoprivredu I šumarstvo, Uprava za agrarna plaćanja objavljuje konkurs za dodelu bespovratnih sredstava za nabavku novih pčelinjih društava I opreme za pčelarstvo. Ukupan predviđeni iznos za sufinansiranje investicija u pčelarstvu iznosi do 25.000.000,00 rsd.
Bespovratna sredstva za podršku investicija po ovom konkursu utvrđuju se u iznosu do 50% od ukupno prihvatljivih troškova investicije, odnosno do 60% za podnosioce prijave sa područja sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi, za žene nosioce poljoprivrednog gazdinstva, kao I osnivačima pravnog lica ili fizičkim licima mlađim od 40 godina. Maksimalan iznos bespovratnih sredstava po jednoj prijavi ne može biti veći od 300.000,00 rsd (odnosno 330.000,00 rsd za ostale pomenute kategorije podnosioca zahteva). Minimalan iznos bespovratnih sredstava po jendoj prijavi iznosi 50.000,00 rsd. Prilikom obračuna uzima se vrednost investicije bez PDV-a.
Bespovratna sredstva koja se dodeljuju po konkursu namenjena su za nabavku novih pčelinjih društava, za nabavku opreme za pčelarstvo – košnice I kontejnere, za nabavku opreme I uređaja za preradu pčelinjih proizvoda, kao I za nabavku opreme I uređaja za pakovanje I skladištenje pčelinjih proizvoda.
Pravo na podsticaje ostvaruju fizička ili pravna lica upisana u Registar poljoprivrednih gazdinstava u aktivnom statusu ( fizička lica ili preduzetnici koji su nosioci registrovanih poljoprivrednih porodičnih gazdinstava, kao I pravna lica u formi privrednog društva, zemljoradničke zadruge ili složene zadruge).
Podnosilac prijave ostvaruje pravo na sufinansiranje nabavke pčelinjih društava I opreme za pčelarstvo ukoliko u Registru ima upisano minimum 20 košnica pčela ili maksimalno 500 košnica.
Da je država prepoznala potencijal u pčelarstvu, govore I subvencije po košnici koje se iz godine u godinu uvećavaju. Tako je u 2015. godini iznosila 500 dinara, u 2016. godini 600, od 2017. godinu su subvencije 720 dinara po košnici, dok je 2019. Godine najavljeno povećanje iznosa na 800 dinara po košnici. Ministarstvo poljoprivrede za kupovinu određene pčelarske opreme vrši povraćaj sredstava u iznosu od 40%, a lokalne samouprave, posebno one koje imaju saradnju sa udruženjima pčelara, za određenu opremu prve godine vrše povraćaj sredstva u iznosu od čak 80%.
Prosečan pčelar SPOS-a (Saveza pčelarskih organizacija Srbije) ima 60,3 košnice pčela, za koje je 2019. godine dobio subvencije u iznosu od 43.416 dinara, a u 2020. godini dobiće 4.824 dinara više, odnosno 48.240 dinara.